Ly Tri Va Tinh Cam

Lý Trí Và Tình Cảm

Jane Austen được biết đến là một trong những nữ nhà văn nổi bật nhất nước Anh và có tầm ảnh hưởng lớn trong làng văn thế giới. Trong quãng đời đáng nhớ của mình, Jane Austen đã kịp viết bảy cuốn tiểu thuyết, với nhiều tác phẩm trở thành nguồn cảm hứng cho các đạo diễn và nhiều câu chuyện của bà đã được chuyển thể thành phim.

Nhân kỉ niệm 250 năm ngày sinh nữ nhà văn cũng như hòa chung không khí đáng nhớ của những người yêu văn học ở nước Anh nói chung, trên toàn thế giới nói riêng, Tân Việt Books xin trân trọng giới thiệu đến quý độc giả một bản dịch hoàn toàn mới của cuốn Lý trí và Tình cảm – tác phẩm đầu tiên được xuất bản của Jane Austen.

Lấy bối cảnh xã hội thượng lưu và trung lưu Anh quốc thời đại Victoria, Lý trí và Tình cảm ban đầu được đặt tên là Elinor và Marianne (vào năm 1784), nhưng phải đợi đến năm 1811 tác phẩm mới chính thức được xuất bản sau khi trải qua nhiều sự bổ sung, chỉnh sửa cho phù hợp và có được tên gọi như hiện tại.

Cuốn tiểu thuyết xoay quanh hai nhân vật nữ chính Elinor và Marianne, dù sống chung một mái nhà và cùng trưởng thành từ một môi trường giáo dục, hai chị em lại sở hữu tính cách hoàn toàn trái ngược nhau: một bên là Elinor với sự đề cao việc sống bằng lý trí và tinh thần trách nhiệm; còn một bên là Marianne luôn đặt tình cảm lên trên hết.

Điều đáng nói ở đây là hai chị em Dashwood lại cùng sống trong một xã hội tiểu tư sản Anh khi mà đồng tiền lên ngôi, những thói quen ngồi lê đôi mách, tiệc tùng thâu đêm và cả những lời đàm tiếu của kẻ khác luôn chĩa vào những cô gái trẻ thời đại ấy.

Mở đầu tác phẩm, Jane Austen đã vẽ nên một cuộc sống nhung lụa của chị em nhà Dashwood tại cư dinh Norland, nhưng sau khi người cha qua đời, và người phụ nữ đương thời không có quyền ghi danh trong danh sách thừa kế bất động sản, toàn bộ cơ ngơi của bốn mẹ con nhà Dashwood phải được bàn giao cho con trai của người vợ đầu tiên, John Dashwood. Vì không có khả năng tạo ra tiềm lực tài chính nên mẹ con nhà Dashwood phải cắt giảm chi tiêu và chuyển về một căn nhà đơn sơ vùng thôn quê của người họ hàng xa để sinh sống. Chính sự kiện này đã tạo ra những câu chuyện và sự thay đổi không hề nhỏ với họ.

Elinor Dashwood là con gái đầu của gia đình Dashwood. Cô là một người chị cả đầy mẫu mực, có trách nhiệm và sống lý trí; cô tin rằng cách tốt nhất để điều khiển cảm xúc của mình là luôn biết kiềm chế và giữ một tâm trí vững vàng trước mọi tình huống.

Sau khi chia tay chốn Norland thân yêu, mối tình dang dở của Elinor với Edward Ferras gặp nhiều sóng gió. Dẫu cho tủi thân cùng những day dứt trong chuyện tình cảm, cô vẫn giữ kín nỗi buồn này trong lòng thay vì giãi bày với người thân, bởi lẽ bản tính vốn coi trọng ý tứ nên cô không muốn làm tổn thương cảm xúc hay danh dự của bất kì người nào.

Mặc khác, Marianne cư xử và hành động vô cùng bản năng, cách ứng xử của cô không phải lúc nào cũng được kìm nén, thái độ bộc phát và buông thả cho rằng việc thiếu khả năng nhạy cảm chính là sự phản bội tình cảm cao quý của cô. Cô gái 17 tuổi này đề cao những ý tưởng lãng mạn với thái độ phóng khoáng đến khinh suất. Khi nhận ra mối tình đơn phương không hồi đáp của mình, Marianne suy sụp đến mức thảm hại, khiến bản thân ngã bệnh.

Bên cạnh hai nhân vật chính, Jane Austen còn xây dựng nên tuyến nhân vật đa dạng như bà Jennings – một góa phụ giàu có, nhiệt tình, tốt bụng nhưng luôn tò mò và thích đàm tiếu cuộc sống riêng tư của người khác; Lucy Steele – một người phụ nữ thường toát lên vẽ mỹ miều, hào nhoáng nhưng đằng sau đó lại ghen tuông, thích xu nịnh chiếm hữu; Đại tá Brandon – một người đàn ông lớn tuổi điềm đạm, lịch thiệp, giàu lòng trắc ẩn, thầm thương trộm nhớ Marianne nhưng luôn bị cô ngó lơ vì cho rằng anh khô khan; hay chàng trai Willoughby – một thanh niên đầy cuốn hút, toát lên sự bí ẩn đã chiếm trọn trái tim cảm xúc của Marianne nhưng cuối cùng anh chọn yêu người con gái mà con tim mình đã chọn.

Một lần nữa nhà văn Jane Austen đã mang đến cho các nhân vật của mình một cái kết thật viên mãn, khi cả hai chị em nhà Dashwood đều tìm thấy được hạnh phúc của riêng mình sau bao sóng gió. Lý trí và Tình cảm không chỉ là một tiểu thuyết thông thường, mà còn là một bản khắc họa sâu sắc xã hội Anh thế kỉ 18, nơi mô típ văn học vẫn đề cao những nhân vật nữ có cung cách tao nhã và kín nhẽ với lối hành văn cường điệu lãng mạn. Jane Austen đã phá vỡ những rào cản cũ thông qua những nhận định châm biếm sắc sảo và làm nổi bật tính cách nhân vật bằng tài năng kể chuyện hài hước, thông minh của mình.

Đọc Lý trí và Tình cảm, độc giả không chỉ được trải nghiệm những dòng văn chương của Jane mà còn là hành trình du hành dòng thời gian để tự khám phá bản thân mình. Ngòi bút của Jane ngoài phê phán trần trụi hiện thực xã hội Anh thời đó còn hướng đến miêu tả những cảm xúc chân thành của các nhân vật mà bà dựng nên, nhờ vậy người đọc phần nào thấu hiểu hơn tâm tư và nỗi khổ tâm của các nhân vật. Có lẽ chính nhờ tài năng này mà các tác phẩm của Jane có sức sống bền bỉ, mãnh liệt qua nhiều thế kỉ.

------

Thông tin về tác giả

Jane Austen (1775 – 1817) là một nữ văn sĩ nổi tiếng người Anh, sinh ra tại hạt Hampshire trong gia đình có tám người con của Mục sư George Austen. Khi còn trẻ, Jane Austen đã bắt tay sáng tác kịch, tiểu phẩm và phác thảo những câu chuyện, trong đó có những câu chuyện tình lãng mạn phần nào được khai thác từ chính cuộc tình của bà. Ông George là một học giả luôn khuyến khích con cái tính ham học hỏi. Tuy thế, Jane không được tiếp thu nhiều giáo dục từ nhà trường mà chủ yếu được ông bố dạy học và cũng có điều kiện đọc nhiều sách vở. Không khí gia đình đầm ấm và đầy ắp tình yêu thương, cộng thêm những mối quan hệ tốt đẹp với họ hàng và bạn hữu, đã cung cấp nguồn cảm hứng bất tận cho các tác phẩm của Jane.

Các tác phẩm của Jane Austen chủ yếu xoay quanh cuộc sống của tầng lớp trung lưu Anh vào thế kỉ 18 và 19. Nhưng trước khi được xuất bản, những tác phẩm của Austen phải trải qua nhiều lần chỉnh sửa bổ sung, thậm chí bà còn tự mình chi trả chi phí để xuất bản cuốn sách đầu tiên của mình. Cũng vì những định kiến về việc phụ nữ viết văn vào thời đó, Jane Austen chỉ để “Vô danh” hoặc “A Lady” (Một người phụ nữ) trên tác phẩm của mình, và mãi đến năm 1818 tên thật của bà mới lần đầu tiên được xuất hiện trên tác phẩm Thuyết phục.

Trong suốt cuộc đời, Austen đã cho xuất bản bốn cuốn tiểu thuyết, hai cuốn khác được xuất bản sau khi bà mất và một cuốn bà chưa kịp hoàn thành. Danh sách các tác phẩm của bà bao gồm:

1. Lý trí và Tình cảm (năm 1811)

2. Kiêu hãnh và Định kiến (năm 1813)

3. Trang viên Mansfield (năm 1814)

5. Emma (năm 1815)

6. Tu viện Northanger (năm 1818*– sau khi bà mất)

7. Thuyết phục (năm 1818* – sau khi bà mất)

* Năm 1818 được ghi trên các ấn phẩm xuất bản đầu tiên của Jane Austen, nhưng thời gian thực tế xuất bản là vào tháng 12 năm 1817 – năm tháng sau khi bà mất).