Tác Giả Trần Mai Hạnh

Biên Bản Chiến Tranh 1-2-3-4.75

Nhân dịp kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền nam, thống nhất đất nước (30/4/1975-30/4/2025), Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản lần thứ sáu cuốn sách “Biên bản chiến tranh 1-2-3-4.75” của cố nhà báo Trần Mai Hạnh ở cả hai phiên bản tiếng Anh và tiếng Việt.

Cuốn tiểu thuyết tư liệu lịch sử là một tác phẩm đặc biệt, không chỉ bởi giá trị lịch sử mà còn bởi cách nó tái hiện những ngày tháng cuối cùng của chiến tranh Việt Nam một cách chân thực và đầy xúc động. Dựa trên nguồn tài liệu mật, những biên bản, báo cáo nội bộ và cả những cuộc phỏng vấn với nhân chứng lịch sử, cuốn sách là bức tranh sống động về sự sụp đổ không thể đảo ngược của chính quyền Sài Gòn vào mùa xuân năm 1975.

Từng là phóng viên chiến trường của Thông tấn xã Việt Nam ở chiến trường miền nam, đầu năm 1975, tác giả Trần Mai Hạnh được cử tham gia Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử với nhiệm vụ là phóng viên đặc biệt của Thông tấn xã Việt Nam đi trong đoàn do đích thân Tổng Giám đốc Thông tấn xã Việt Nam khi đó dẫn đầu.

Bám sát các binh đoàn chủ lực, tác giả đã theo các đoàn quân tiến vào giải phóng hầu hết các thành phố, thị xã suốt từ Huế tới Sài Gòn và may mắn có mặt, chứng kiến những giờ phút lịch sử trưa ngày 30/4/1975 tại Dinh Độc Lập.

Những tài liệu nguyên bản thu được, những trang ghi chép tại chỗ trong quá trình tham gia chiến dịch và trong những ngày tháng đầu tiên của Sài Gòn giải phóng cùng với những tư liệu quý giá từ phía chính quyền Sài Gòn mà tác giả có cơ may và cơ duyên tiếp xúc, khai thác đã giúp tác giả viết nên cuốn sách.

Cuốn tiểu thuyết gồm 19 chương cùng với phần phụ lục gồm 31 tài liệu tham khảo nguyên bản được in toàn văn đã phác họa sinh động sự sụp đổ cùng chân dung của hầu hết tướng lĩnh quân đội và số phận những người cầm đầu chính quyền tay sai Sài Gòn trong bốn tháng cuối cùng của cuộc chiến tranh giải phóng miền Nam (từ tháng 1 đến tháng 4/1975), làm nổi bật chiến thắng vĩ đại của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của quân và dân ta dưới sự lãnh đạo sáng suốt và tài tình của Đảng ta.

Trong một thế giới đầy biến động với những cuộc xung đột và sự chuyển dịch quyền lực, “Biên bản chiến tranh 1-2-3-4.75” không chỉ là một câu chuyện của quá khứ mà còn mang đến những bài học giá trị về chiến tranh, ngoại giao, và số phận của những thể chế chính trị khi đối mặt với làn sóng thay đổi. Tác phẩm đặt ra câu hỏi lớn về sự thật lịch sử, cách mà các bên trong một cuộc xung đột ghi lại và diễn giải quá khứ, cũng như những tác động lâu dài của chiến tranh lên con người và xã hội.

Khi những trang sách được lật mở, độc giả không chỉ thấy chiến sự khốc liệt mà còn nhận ra những chuyển biến tinh vi trong chính trị, ngoại giao và chiến lược quân sự – những yếu tố vẫn còn nguyên giá trị khi nhìn vào các cuộc xung đột đương đại. Điều đó khiến cuốn sách không chỉ là một tài liệu lịch sử mà còn là một lời nhắc nhở về tương lai.

Dù bạn là một người nghiên cứu lịch sử, một nhà báo hay đơn giản là một độc giả muốn tìm hiểu về những khoảnh khắc then chốt của thế kỷ XX, “Biên bản chiến tranh 1-2-3-4.75” chắc chắn sẽ mang lại những góc nhìn sâu sắc và nhiều cảm xúc. Phiên bản tiếng Anh của sách giúp lan tỏa những trang tư liệu quý giá này đến với độc giả nước ngoài, góp phần làm sáng tỏ những sự kiện đã định hình Việt Nam và khu vực Đông Nam Á.

Biên bản chiến tranh 1-2-3-4.75 được Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản lần đầu vào tháng 4/2014. Tác phẩm đã giành được những giải thưởng danh giá trong nước và khu vực như: Giải thưởng Văn học năm 2014 của Hội Nhà văn Việt Nam, Giải thưởng Văn học ASEAN năm 2015. Năm 2017, tác phẩm được dịch sang tiếng Anh để giới thiệu với bạn đọc quốc tế. Năm 2018, tác phẩm được dịch sang tiếng Lào và được Nhà nước Việt Nam trao tặng nước bạn Lào. Hiện tác phẩm tiếp tục được dịch sang ngôn ngữ khác.

Hai nội dung chính được bổ sung trong lần tái bản này đã nâng tầm Biên bản chiến tranh 1-2-3-4.75, xét cả về độ tin cậy và phong phú của các tài liệu, văn bản được viện dẫn khiến tác phẩm xứng đáng là một biên niên sử sống động, có giá trị cả về lịch sử, báo chí, văn chương và sức hấp dẫn bạn đọc về những giờ phút sụp đổ cuối cùng của chính quyền Sài Gòn và chính thể Việt Nam Cộng hòa.

Về nội dung bổ sung thứ nhất, theo Lời Nhà xuất bản, kể từ lần xuất bản đầu tiên (tháng 4/2014) đến nay đã 6 năm. Trong thời gian đó, xuất hiện thêm một số tài liệu tuyệt mật được phía Hoa Kỳ giải mật; một số sự kiện, sự việc, tình tiết quan trọng trong giờ phút sụp đổ cuối cùng được các tướng lĩnh và các nhân vật chủ chốt trong chính quyền Sài Gòn đang sống và định cư ở nước ngoài tiếp tục hé lộ. Những chi tiết đắt giá, tin cậy đã được chọn lọc để bổ sung cho nội dung xuất bản trước đó, giúp tác phẩm thêm phần đầy đủ, sinh động, hấp dẫn, phục vụ tốt nhu cầu bạn đọc.

Nội dung bổ sung thứ hai ở phần Phụ lục: in nguyên văn các thư từ, điện văn của Tổng thống Mỹ Nixon và G. Ford gửi Nguyễn Văn Thiệu và trả lời của Thiệu; biên bản một số cuộc họp "Hội đồng an ninh quốc gia" của Nguyễn Văn Thiệu; văn bản đệ trình của Bộ Tổng tham mưu, các báo cáo phân tích tình báo của quân đội Sài Gòn và đại sứ quán Mỹ trong những ngày tháng sụp đổ cuối cùng của chiến tranh. Trong lần tái bản này, 21 tài liệu tham khảo đã in trong những lần xuất bản trước được giữ nguyên, đồng thời bổ sung thêm 10 tài liệu nguyên bản, đưa tổng số tài liệu tham khảo ở phần Phụ lục lên 31 tài liệu. 10 tài liệu tham khảo được bổ sung trong lần tái bản này gồm:

1 - Kế hoạch 3 giai đoạn phòng thủ Quân khu 3, 4 và Nội các chiến tranh

2 - Tập công điện chỉ huy tác chiến của Bộ Tổng tham mưu quân đội Sài Gòn

3 - Lệnh giải nhiệm chức Tổng tham mưu trưởng quân đội Sài Gòn của Cao Văn Viên

4 - Lệnh bổ nhiệm Vĩnh Lộc làm Tổng tham mưu trưởng quân đội Sài Gòn

5 - Danh sách tướng lĩnh trình diện, dự buổi giao ban cuối cùng của Bộ Tổng tham mưu quân đội Sài Gòn

6 - Thư của Đại tá Phạm Bá Hoa, Tham mưu trưởng Tổng cục tiếp vận Bộ Tổng tham mưu quân đội Sài Gòn

7 - Lệnh buông súng sáng 30/4/1974 của Dương Văn Minh trên Đài Sài Gòn

8 - Lệnh của Chuẩn tướng Nguyễn Hữu Hạnh trên Đài Sài Gòn sáng 30/4/1974

9 - Tuyên bố của Kissinger khi Hoa Kỳ chấm dứt sự có mặt ở miền Nam Việt Nam

10 - Thiệu phát biểu trực tiếp trên Đài Truyền hình Sài Gòn 22 giờ ngày 4/4/1975 sau khi mất toàn bộ Tây Nguyên và các tỉnh, thành phố: Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Bình Định, Quy Nhơn, Nha Trang, Tuyên Đức, Đà Lạt.

31 tài liệu tham khảo đặc biệt hầu hết là các tài liệu thu được tại bàn làm việc và nơi ở của Nguyễn Văn Thiệu, Tổng thống Việt Nam Cộng hòa tại Dinh Độc Lập và tại phòng làm việc của Cao Văn Viên, Đại tướng, Tổng tham mưu trưởng Quân lực Việt Nam Cộng hòa tại trụ sở Bộ Tổng tham mưu quân đội Sài Gòn vào buổi trưa và chiều tối ngày 30/4/1975. Với tư cách là phóng viên Thông tấn xã Việt Nam tham gia Chiến dịch Hồ Chí Minh, trực tiếp chứng kiến và viết bài tường thuật đầu tiên về những giờ phút lịch sử trưa 30/4/1975 tại Dinh Độc Lập, nhờ sự giúp đỡ của các cơ quan có thẩm quyền trong và ngoài quân đội cùng cơ may lịch sử, cơ duyên cuộc sống, tác giả đã may mắn tiếp cận, khai thác được những tài liệu quý giá trên đây và lưu giữ tới nay.

Biên bản chiến tranh 1-2-3-4.75 (Tái bản lần thứ năm, có bổ sung) gồm 19 chương nội dung tác phẩm và phần phụ lục gồm 31 tài liệu tham khảo nguyên bản được in toàn văn đã phục dựng một cách trung thực, sinh động sự sụp đổ cùng chân dung của hầu hết tướng lĩnh quân đội và số phận những người cầm đầu chính quyền tay sai Sài Gòn trong bốn tháng cuối cùng của chiến tranh giải phóng miền Nam (từ tháng 01 đến hết tháng 4/1975), làm nổi bật chiến thắng vĩ đại của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của quân và dân ta dưới sự lãnh đạo sáng suốt và tài tình của Đảng Cộng sản Việt Nam.

A War Account 1-2-3-4.75

The novel comprises 19 chapters together with an appendix of 31 complete originalreference documents, which vividly outlines the collapse while providing portraits of most of the generals of the Saigon Army and the fate of those leadingfigures of the Saigon puppet administration in the last four months of the war of the liberation of the South (from January to April 1975), bringing into bold relief the great victory of the anti-US resistance war for national salvation undertaken by the army and people of Vietnam under the clear-sighted and talented leadership of the Communist Party of Vietnam.

Lời Tựa Một Tình Yêu

Lời tựa một tình yêu là một tác phẩm cảm động, chân thực, sâu sắc viết về tình yêu thủy chung son sắt của người tử tù lừng danh Lê Hồng Tư và nữ chiến sĩ cách mạng kiên trung Nguyễn Thị Châu trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Họ đến với nhau trong bão táp cách mạng. Kể từ lúc ngỏ lời cho đến lúc hội ngộ, hạnh phúc trong lễ cưới sau ngày đất nước toàn thắng là 15 năm xa cách, đầy giông tố, thử thách và hy sinh. Họ bị giam cầm, đày đọa qua hàng chục nhà tù, riêng ông Lê Hồng Tư bị cầm tù 15 năm, trong đó trọn 13 năm ở Côn Đảo với án tử hình. Và hiện tại, họ vẫn sống hạnh phúc bên nhau và tiếp tục làm đẹp cho đời.

Công bố Lời tựa một tình yêu, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia-Sự thật mong muốn “Bản tình ca nồng thắm gắn liền với lý tưởng cao đẹp của tuổi trẻ, của những con người thủy chung son sắt trong tình yêu, sống, chiến đấu và sẵn sàng hy sinh vì nền độc lập, tự do và sự thống nhất vẹn toàn của Tổ quốc... sẽ thổi bùng lên niềm tin, ngọn lửa bất diệt mà những người trẻ hôm nay lấy đó để soi rọi, tin yêu, sống và cống hiến”.

Trong lời tựa mở đầu cuốn sách, nhà báo Đỗ Phượng, nguyên Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, nguyên Tổng Giám đốc Thông tấn xã Việt Nam và là thủ trưởng trực tiếp từng nhiều lần cử tác giả vào mặt trận, chiến trường và tham gia Chiến dịch Hồ Chí Minh, đã viết: “Ấn tượng mạnh nhất khi đọc Lời tựa một tình yêu là sự xúc động, tin cậy, ám ảnh và ngưỡng mộ. Bản tính cẩn trọng, khách quan của một nhà báo và phẩm chất văn chương trong sự dung tưởng phong phú của một nhà văn hoà quyện trong tác phẩm với 12 chương và hơn 200 trang sách. Hoàn cảnh điển hình, tình tiết điển hình, phẩm chất và tính cách điển hình của nhân vật được kết cấu, khắc họa tinh tế bởi một giọng văn giản dị, trầm tĩnh, chan chứa lòng tin yêu cuộc sống đã khiến Lời tựa một tình yêu có sức cuốn hút và lay động mạnh mẽ lòng người. Nếu xem đây là lời tựa, thì với tôi, cũng như tên tác giả chọn đặt cho tác phẩm của mình, đây là lời tựa cho một tình yêu - tình yêu đất nước, tình yêu lý tưởng, tình yêu đôi lứa của hai chiến sĩ cộng sản với niềm tin mãnh liệt ở tương lai đã vượt qua sự xa cách đằng đẵng của cả thời gian và không gian, vượt qua những năm tháng giam cầm tra tấn của kẻ thù, vượt qua sắt thép, hiểm nguy và vượt qua cả cái chết để đến với nhau trong một mối tình thuỷ chung, trong sáng như một huyền thoại”.

Những bức ảnh tư liệu giá trị trong thời gian hoạt động cách mạng của ông Lê Hồng Tư và bà Nguyễn Thị Châu (1953-1975) và ảnh bà Nguyễn Thị Châu chụp với tác giả Trần Mai Hạnh trong những ngày đầu tiên Sài Gòn giải phóng (tháng 5/1975) ngay tại cửa phòng giam số 4, bốt Nguyễn Tri Phương, nơi bà Châu bị địch bắt giam, tra tấn lần cuối tới trưa ngày 29/4/1975 mới được trả tự do, in trong phần phụ lục, đã  tôn thêm tầm tư tưởng, giá trị thuyết phục và sức lay động của tác phẩm.

Trích đoạn:

“Ngày mai con lại đi bán cá với má...”

Má! Dừng lại một chút đã, nghe má! Vừa tới ngang ngôi trường nhỏ, cô bé đã níu áo, nằn nì mẹ đứng lại. Bà mẹ chần chừ một chút rồi đặt gánh cá xuống vệ đường. Cô bé rón rén đến bên cửa sổ, kiễng chân nhìn vào tấm bảng  đen trên lớp, nhẩm  đánh vần theo nhịp thước của ông giáo già.

Nhà nghèo, mới bảy tuổi  đã phải tần tảo theo mẹ đi bán cá ở chợ Biên Hòa, quyển vở, cái bút với cô là một cái gì rất xa xôi - xa xôi tới mức chưa bao giờ cô dám mơ ước tới.

Bà mẹ nhìn con mà ứa nước mắt.

- Châu! Đi thôi con. Trưa rồi!

Không biết đã bao lần, bà lại phải dằn lòng gọi con như vậy. Cô bé tất tả chạy theo mẹ, vừa chạy vừa ngoái lại ngôi trường với vẻ tiếc rẻ của trẻ con cùng chút ít đăm chiêu vượt xa lứa tuổi.

Năm năm sau, vào một buổi tối, cô thưa với mẹ, lời lẽ chững chạc như một người lớn:

- Thưa má, con  đã học xong bậc tiểu học.

Con xin phép má  được lên Sài Gòn thi vào trường Gia Long.

Bà mẹ kinh hãi: Trời, nó mới mười hai tuổi đầu, chưa cắp sách tới lớp lấy một ngày mà

dám cả gan thi vào trường nữ trung học lớn và danh tiếng nhất Sài Gòn.

Cô bé vẫn đứng nghiêm trang trước mặt mẹ, mắt mở to chờ đợi. Bà mẹ hết nhìn con lại nhìn

những quyển vở xếp ngay ngắn ở góc bàn. Đêm nào nó cũng học. Mà con bé thật ngoan, chiều ở chợ về buông gánh là chúi  đầu lo toan mọi chuyện. Nhiều bữa việc nhà xong đã khuya, nó vẫn ngồi vào bàn chăm chú đọc đọc, viết viết. Từ ngày thằng Hai con ông cậu ruột về ở bày vẽ thêm, xem ra nó học tấn tới lắm. Nhưng làm sao mà nó thi nổi vào trường Gia Long...

Cuối cùng chiều lòng con gái, bà theo lên Sài Gòn.

Sài Gòn với hai má con, cái gì cũng xa lạ.

Đêm hôm  đó hai má con ôm nhau nằm trong một quán trọ tồi tàn, không sao chợp mắt vì lo

lắng và cũng vì lạ chỗ. Nằm sâu trong bóng tối bên này  đường, nhìn sang ánh sáng khu biệt thự lộng lẫy, sang trọng bên kia, Châu bỗng thấy sợ hãi. Châu thấy Châu và má cũng chẳng khác gì những người sống chui rúc dưới gầm cầu,  ống cống hay những người thất nghiệp lang thang đi ăn xin trên các lề đường mà Châu gặp ngày hôm nay... Tất cả đều lạc loài và xa lạ với thế giới của những phố xá, biệt thự và những cảnh  ăn chơi hưởng thụ này. Mơ  ước được vào học trường Gia Long không còn làm Châu háo hức nhiều nữa.